Η διαΝΕΟσις προχώρησε σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ανασκόπηση του τρέχοντος ΕΣΠΑ, στις στρεβλώσεις που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια του, αλλά και στην ανάγκη να υπάρξουν πιο ευέλικτα εργαλεία κατανομής των πόρων.
Για τα συμπεράσματα της μελέτης- ανασκόπησης αυτής αλλά και την επόμενη μέρα μίλησε στον ΣΚΑΪ Κρήτης και τον Σωτήρη Μεταξά, η Senior Research Analyst της διαΝΕΟσις, Φαίη Μακαντάση.
«Αντιλαμβανόμαστε όλοι, την μεγάλη ανάγκη που έχει η χώρα για πόρους μετά από μια οικονομική κρίση και μια επιδημιολογική κρίση σε εξέλιξη», τόνισε η κα. Μακαντάση.
Σε μια παρόμοια μελέτη για το ΕΣΠΑ 2007-2013 που έκαναν παρατήρησαν ότι ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει. «Προς στιγμήν η απορροφητικότητα, οι δαπάνες που έχει εγκρίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και βρίσκονται στα χέρια του Ελληνικού Δημοσίου, είναι στο 90% περίπου», σημείωσε.
«Έχουμε πάρει περίπου 26, 1 δις., πόροι από το τρέχον ΕΣΠΑ. Ενώ, η εκταμίευση, η εκτέλεση είναι μόλις στο 40%. Αυτό σημαίνει ότι τα λεφτά που έχουν πάει αυτή τη στιγμή στη τσέπη του δικαιούχου είναι μόλις το 40%. Μιλάμε για πολύ χαμηλή εκταμίευση, πράγμα που σημαίνει ότι ένα δυσθεώρητο ποσό των 13,2 δις λιμνάζει στα Δημόσια Ταμεία», υπογράμμισε.
«Θέλαμε να δούμε ποιες είναι οι δυσχέρειες και οι δυσλειτουργίες και πως θα μπορούσε να γίνει μια καλύτερη αξιοποίηση αυτών των χρηματοδοτικών πόρων, δεδομένου φυσικό ότι θα έχουμε να διαχειριστούμε και απορρόφηση και άλλων χρηματοδοτικών πόρων όπως είναι από το Ταμείο Ανασυγκρότησης και το ΕΣΠΑ το επόμενο και το πρόγραμμα SURE», πρόσθεσε στη συνέχεια.
Γραφειοκρατία
«Η γραφειοκρατία είναι πολύ απαιτητική και εκτεταμένη, υπάρχει και η Ευρωπαϊκή γραφειοκρατία. Οι απαιτήσεις στα δικαιολογητικά είναι εξαντλητικές όπως φυσικά είναι και αναπόφευκτες και οι διαδικαστικές καθυστερήσεις τόσο σε επίπεδο δικαιούχων όσο και σε διαχειριστικές αρχές», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Πολύ μεγάλο πρόβλημα είναι ο μεγάλος κατακερματισμός του συνολικού προγράμματος, σε πολύ μικρά έργα και μικρούς δικαιούχους. Η κα Μακαντάση ανέφερε ένα παράδειγμα με το ΕΠΑΝΕΚ το οποίο αφορά την έρευνα την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα και την ανταγωνιστικότητα. Σε αυτό το 80% των δράσεων, των παρεμβάσεων είναι σε έργα τα οποία έχουν μέγεθος μικρότερο των 100.000 ευρώ. Επίσης σε ένα άλλο επιχειρησιακό πρόγραμμα που αφορά την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού και την Εκπαίδευση και την Δια Βίου Μάθηση, το 94% των παρεμβάσεων είναι πολύ μικρές κάτω των 100.000 ευρώ. «Αυτό δημιουργεί προβλήματα σε μικρο- επίπεδο αλλά και σε μάκρο-επίπεδο. Σε μάκρο- επίπεδο λόγω του όγκου των διαγωνιστικών και ελεγκτικών διαδικασιών. Υπάρχει ένα τεράστιο διαχειριστικό κόστος και μέσα εκεί δημιουργούνται οι συνθήκες επώασης και αδιαφάνειας και διαφθοράς», σημείωσε η ίδια.
Όσο μεγαλύτερο είναι ένα έργο συγχρηματοδοτούμενο, το κόστος της γραφειοκρατίας επιμερίζεται, τονίζει η κα. Μακαντάση, «Είναι λιγότερη η απαιτούμενη γραφειοκρατία», αναφέρει.
Στρατηγικός Σχεδιασμός
«Ένα άλλο μεγάλο ζήτημα», σημείωσε η κα. Μακαντάση, «είναι ο στρατηγικός σχεδιασμός».
«Η Ελλάδα από τα ολοκληρωμένα μεσογειακά προγράμματα προχωρώντας στα κοινοτικά πλαίσια στήριξης και καταλήγοντας στα ΕΣΠΑ, έχει λάβει χρήματα τα οποία ισοδυναμούν με το ΑΕΠ της. Αν τα δίναμε όλα αυτά θα μπορούσαμε να αποπληρώσουμε το μισό μας χρέος», σημειώνει.
Η ίδια στη συνέχεια δήλωσε: «Στείλανε πολλά χρήματα, τα οποία εξαιτίας πολλών καθυστερήσεων, υπήρχε χαμηλή εκταμίευση που είναι ένα σημαντικό ζήτημα, ωστόσο έχουν πάει σε πολύ μικρούς δικαιούχους. Τα μεγάλα έργα τω υποδομών, είναι καλό να γίνονται, γιατί το να επιλέξουμε δημόσια έργα παγίων κεφαλαίων, με σχετικά υψηλή δαπάνη και μακροχρόνια περίοδο αποπληρωμής, τα οποία δυσκολευόμαστε να χρηματοδοτήσουμε με ιδίους πόρους, αυτό ουσιαστικά μας λύνει εν μέρει το θέμα του κατακερματισμού σε πολύ μικρά έργα και εξαιτίας ακριβώς αυτής της λανθασμένης επιδίωξης, γίνεται προσπάθεια να χρηματοδοτηθούν λίγο πολύ οριζοντίως όλοι οι κλάδοι της οικονομίας».
Όπως υπογράμμισε «αυτό είναι ένα σημείο το οποίο πρέπει να αλλάξουμε, γιατί χρηματοδοτώντας οριζοντίως τους κλάδους, ουσιαστικά μετατρέπουμε το ΕΣΠΑ, αντί για ένα εργαλείο που πρέπει να στηρίξει την παραγωγή, σε ένα εργαλείο ενίσχυσης της ζήτησης».
Επόμενη μέρα – Αποφυγή λαθών
«Το ιδανικό θα ήταν η δομή του ΕΣΠΑ σε Ευρωπαϊκό επίπεδο να αναθεωρηθεί ριζικά και να εκσυγχρονιστεί, αλλά αυτό φαντάζει ιδιαίτερα απίθανο. Επομένως απομένει να δούμε πως μπορούμε εγχωρίως να διαχειριστούμε το ΕΣΠΑ», είπε χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με την κα. Μακαντάση, «το ένα είναι να μειώσουμε αυτόν τον κατακερματισμό των έργων, το δεύτερο είναι να επικεντρώσουμε τη στρατηγική μας , έστω και σε κλάδους με νηπιακό όμως με συγκριτικό πλεονέκτημα που έχουν και θετικές εξωτερικές οικονομίες».
«Η Ελλάδα έχει μεγάλο περιθώριο ανάπτυξης εάν ο προσανατολισμός της είναι εξωστρεφής, εξαγωγικός, οπότε θα μπορούσαμε να χρηματοδοτούμε επιχειρήσεις που έχουν εξαγωγικό προσανατολισμό γιατί αυτές θα είναι πιο παραγωγικές δεδομένου του διεθνούς ανταγωνισμού» πρόσθεσε.
Επιπλέον χρηματοδοτικά εργαλεία τα οποία δημιουργούν μόχλευση όπως είναι κάποια υβριδικά εργαλεία που συνδυάζουν δάνεια με επενδυτικά κεφάλαια, όπως είναι α δάνεια επιμερισμού ρίσκου. «Αυτά είναι λύσεις τα οποία είναι προς τη σωστή κατεύθυνση και πρέπει να κοιτάξουμε να δούμε πόσο θα τα αξιοποιήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο», σημείωσε.
«Σημαντικό επιπλέον είναι να φωτίσουμε και μια άλλη περιοχή», τόνισει η κα. Μακαντάση. «Όλοι γνωρίζουμε και ακούσαμε εν μέσω κορωνοιού κατά τη διάρκεια του lockdown για τα κέντρα δια βίου Μάθησης. Μεγάλο μέρος του ΕΣΠΑ πηγαίνει στο επιχειρησιακό πρόγραμμα που αφορά τη Δια Βίου Μάθηση και Κατάρτιση. Περίπου , 2,6 Δις έχουν προϋπολογιστεί. Πρέπει να δούμε πως μπορούμε να ελέγχουμε και να υπάρχει αξιολόγηση της ποιότητας των υπηρεσιών κατάρτισης που παρέχονται», κατέληξε.
