Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία αποσυνδέονται αύριο από το ρωσικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας και ένα 24ωρο μετά θα συνδεθούν στο ευρωπαϊκό ηπειρωτικό δίκτυο
«Πώς να προετοιμαστείτε για μια διακοπή ρεύματος;». Το Εσθονικό Συμβούλιο Διάσωσης, η υπηρεσία πολιτικής άμυνας της χώρας, με ανάρτησή του στο Facebook προετοιμάζει τους Εσθονούς για τη «δοκιμασία» που θα υποστούν το επόμενο 24ωρο. Την ανάρτηση συνοδεύει η φωτογραφία μιας νεαρής γυναίκας που κρατά ένα power bank, μπροστά σε ένα τραπέζι όπου υπάρχουν μπουκάλια νερού, ένας φακός και άλλα είδη πρώτης ανάγκης.
Η Εσθονία, όπως και οι άλλες δύο χώρες της Βαλτικής, η Λετονία και η Λιθουανία, ετοιμάζονται να απαλλαγούν οριστικά από το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της Ρωσίας – ένα από τα τελευταία απομεινάρια της 50ετούς σοβιετικής κατοχής.
Η προετοιμασία του πληθυσμού για το απίθανο σενάριο διακοπών ρεύματος είναι η τελευταία φάση ενός πολυετούς πρότζεκτ, όπως αναφέρει το CNN. «Όλα αναμένεται να κυλήσουν ομαλά», αναφέρει η ανάρτηση του Συμβουλίου Διάσωσης, «αλλά μπορεί να προκύψουν απροσδόκητες καταστάσεις… είτε λόγω των ενεργειών του εχθρικού γείτονά μας εξ Ανατολών, είτε απροσδόκητων καιρικών συνθηκών ή τεχνικών αστοχιών».
«Αυτοί οι κίνδυνοι είναι στην πραγματικότητα αρκετά περιορισμένοι αυτήν τη στιγμή», δήλωσε στο CNN ο Vootele Päi, σύμβουλος του υπουργείου Εσωτερικών της Εσθονίας, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι προετοιμάζονται για παν ενδεχόμενο.
Οι χώρες της Βαλτικής προετοιμάζονται για αυτήν τη στιγμή σχεδόν δύο ολόκληρες δεκαετίες, από τότε που εντάχθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ το 2004. Αναβάθμισαν τις υπάρχουσες υποδομές τους και εγκατέστησαν νέες γραμμές μεταφορές ηλεκτρικής ενέργειες, οι οποίες περιλαμβάνουν και πολλά υποθαλάσσια καλώδια προς τη Φινλανδία και τη Σουηδία καθώς και μια ζωτικής σημασίας χερσαία διασύνδεση με το ηπειρωτικό ευρωπαϊκό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, τη γραμμή LitPol που συνδέει τη Λιθουανία με την Πολωνία.
Αυτή η προετοιμασία επέτρεψε στις τρεις χώρες να σταματήσουν τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας από τη Μόσχα μόλις λίγους μήνες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022.
Ωστόσο, η Ρωσία εξακολουθεί να έχει τον απόλυτο έλεγχο της λειτουργίας των ηλεκτρικών δικτύων τους, εξισορροπώντας την προσφορά και τη ζήτηση και διατηρώντας τη συχνότητα της τάσης, αναφέρει η Susanne Nies, επικεφαλής έργου στο γερμανικό ενεργειακό ερευνητικό ινστιτούτο Helmholtz-Zentrum. Μάλιστα, στο πλαίσιο μιας άλλης δέσμευσης που χρονολογείται από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης, η Μόσχα εξακολουθεί να παρέχει αυτές τις υπηρεσίες δωρεάν.
«Ο μεγάλος κίνδυνος ήταν οι Βαλτικές χώρες, στο πλαίσιο του πολέμου στην Ουκρανία, να βρεθούν από τη μια στιγμή στην άλλη αντιμέτωπες με το ενδεχόμενο να σταματήσει η Ρωσία την παροχή αυτών των υπηρεσιών», εξηγεί η Nies στο CNN.
Πριν από έξι μήνες, λοιπόν, οι χώρες της Βαλτικής ενημέρωσαν επίσημα τη Ρωσία ότι σκοπεύουν να «αποσυνδεθούν» και έτσι, στις 7 Φεβρουαρίου, θα λήξει η λεγόμενη συμφωνία BRELL (Λευκορωσία, Ρωσία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία) που διέπει το κοινό τους ηλεκτρικό δίκτυο.
Στις 8 Φεβρουαρίου, η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία θα αποσυνδεθούν ταυτόχρονα από το ελεγχόμενο από τη Ρωσία δίκτυο και θα αρκεστούν για μερικές ώρες μόνο στην ηλεκτρική ενέργεια που οι ίδιες παράγουν. Στις 9 Φεβρουαρίου, σύμφωνα με τον σχεδιασμό, θα συνδέσουν το νέο ανεξάρτητο δίκτυό τους με τη Συγχρονισμένη Περιοχή Ηπειρωτικής Ευρώπης, το σύστημα που καλύπτει τις ανάγκες ηλεκτρικής ενέργειας στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πρόκειται για μια άκρως συμβολική στιγμή. Έξω από του Μουσείο Ενέργειας και Τεχνολογίας στο κέντρο του Βίλνιους, της πρωτεύουσας της Λιθουανίας, ένα ρολόι μετρά αντίστροφα τις τελευταίες 100 ημέρες προς την «ενεργειακή ανεξαρτησία».
Το όλο πρότζεκτ απαίτησε σημαντικές επενδύσεις, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων από την ΕΕ, η οποία προχώρησε σε επιχορηγήσεις ύψους άνω του 1,2 δισ. δολαρίων. Όμως για τις Βαλτικές χώρες, το τίμημα να διατηρεί η Μόσχα τον έλεγχο των ηλεκτρικών τους δικτύων, ήταν πολύ υψηλό.
Το ερώτημα ωστόσο, που ταλανίζει τώρα τους ηγέτες της Βαλτικής, που είναι από τους πιο ένθερμους αντιδρώντες στον πόλεμο στην Ουκρανία και μεταξύ των πιο γενναιόδωρων υποστηρικτών (ως ποσοστό του ΑΕΠ) του ουκρανικού στρατού, είναι αν η Ρωσία θα προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί τη στιγμή της αποσύνδεσης, είτε μέσω δολιοφθορών είτε μέσω άλλων υβριδικών τακτικών όπως κυβερνοεπιθέσεις ή εκστρατείες παραπληροφόρησης.
Άλλωστε η Ρωσία έχει δείξει ότι είναι διατεθειμένη να χρησιμοποιήσει την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας ως όπλο, όχι μόνο μέσω των επαναλαμβανόμενων επιθέσεών της στο ουκρανικό ενεργειακό δίκτυο αλλά μέσω της σχεδόν τριετούς κατοχής του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια, που πριν από τον πόλεμο κάλυπτε περίπου το 1/5 των ενεργειακών αναγκών της Ουκρανίας.
Επίσης, για τη Ρωσία, η απώλεια ενός σημαντικού μοχλού πίεσης στις πρώην σοβιετικές χώρες της Βαλτικής αποτελεί μια γεωπολιτική ήττα. «Νομίζω ότι η εξέλιξη αυτή δείχνει πραγματικά ότι η Ρωσία χάνει την επιρροή της στην περιοχή», που ήταν «παραδοσιακά πιο δεκτική στις ρωσικές επιχειρήσεις», σημειώνει ο Jason Moyer,αναλυτής εξωτερικής πολιτικής στο Wilson Center, μια δεξαμενή σκέψης στην Ουάσιγκτον.
Υπό τον φόβο αυτό οι αξιωματούχοι των χωρών της Βαλτικής δεν είναι διατεθειμένοι να το ρισκάρουν. Έτσι, έχουν ενισχύσει την ασφάλεια σε όλες τις ενεργειακές εγκαταστάσεις που υπάρχουν στην περιοχή. «Επίσημα η Ρωσία το αντιμετωπίζει με ψυχραιμία», δήλωσε στο CNN ο υπουργός Άμυνας της Λιθουανίας Dovilė Šakalienė σε συνέντευξή του από το Βίλνιους. «Αλλά… η προηγούμενη εμπειρία μας δείχνει ότι αυτά που λένε και αυτά που κάνουν δεν συμπίπτουν απαραίτητα»,
Ο Päi, σύμβουλος του υπουργείου Εσωτερικών της Εσθονίας, πρόσθεσε ότι η κυβέρνηση στο Ταλίν αναπτύσσει επιπλέον αστυνομικούς καθώς και εθελοντές της Εθνική Φρουράς Άμυνας για την προστασία κρίσιμων υποδομών, συγκρίνοντας την κλίμακα της επιχείρησης ασφαλείας με την υποδοχή του Ουκρανού προέδρου Volodymyr Zelensky τον περασμένο Ιανουάριο.
Εν τω μεταξύ, το ΝΑΤΟ έχει ξεκινήσει μια νέα επιχείρηση για την προστασία των υποθαλάσσιων καλωδίων στη Βαλτική Θάλασσα, μετά τη ζημιά που υπέστη ανήμερα των Χριστουγέννων η ηλεκτρική διασύνδεση Estlink 2, που ήταν το τελευταίο μιας σειράς ζημιών που σημειώθηκαν στο σύνθετο πλέγμα καλωδίων που διασχίζουν τον πυθμένα της Βαλτικής Θάλασσας.
Οι φορείς εκμετάλλευσης του δικτύου στη Φινλανδία και τις χώρες της Βαλτικής διαβεβαίωναν τότε τους πελάτες τους ότι η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος ήταν διασφαλισμένη. Ωστόσο, οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος αυξήθηκαν στα τέλη Δεκεμβρίου και οι επισκευές, σύμφωνα με τις φινλανδικές αρχές, θα διαρκέσουν μέχρι τον Αύγουστο.
Η Φινλανδία εξακολουθεί να διερευνά το περιστατικό, αλλά η αστυνομία έχει θέσει υπό περιορισμό ένα πλοίο που μετέφερε ρωσικά πετρελαϊκά προϊόντα, ως ύποπτο για τη ζημιά στο καλώδια από την άγκυρά του. Ο δικηγόρος που εκπροσωπεί την ιδιοκτήτρια εταιρεία του πλοίου χαρακτήρισε την περασμένη εβδομάδα κάθε ισχυρισμό για δολιοφθορά «ανοησία».
«Η κρίσιμη ενεργειακή μας υποδομή βρίσκεται τώρα σε ένα πολύ ευαίσθητο σημείο», δήλωσε ο υπουργός Άμυνας της Λιθουανίας στο CNN. «Και να φανταστείτε ότι αυτό, αυτή η σειρά περιστατικών συνέβη λίγο πριν αποσυνδεθούμε από το ρωσικό δίκτυο. Πρόκειται και πάλι για σύμπτωση, αλήθεια;», διερωτήθηκε.
Πηγή: skai.gr
