Το Νέα Δελχί παγώνει τη Συνθήκη του Ινδού Ποταμού που είχε υπογραφεί το 1960, πυροδοτώντας φόβους για «όπλο» το νερό ενάντια στο Ισλαμαμπάντ
Θα μπορέσει η Ινδία να σταματήσει τον ποταμό Ινδό και δύο παραποτάμους του από το να ρέουν προς το Πακιστάν;
Σύμφωνα με το BBC, αυτό είναι το ερώτημα που απασχολεί πολλούς, μετά την απόφαση της Ινδίας να αναστείλει τη Συνθήκη Ύδατος του Ινδού (Indus Waters Treaty – IWT), η οποία διέπει τη διαχείριση και κατανομή των υδάτων έξι ποταμών της λεκάνης του Ινδού μεταξύ των δύο χωρών, ύστερα από την αιματηρή επίθεση στην ινδικά διοικούμενη Κασμίρ την Τρίτη.
Η συνθήκη του 1960 είχε επιβιώσει δύο πολέμους ανάμεσα στις δύο πυρηνικές δυνάμεις και θεωρείτο παράδειγμα επιτυχούς διακρατικής συνεργασίας στη διαχείριση υδάτων.
Η αναστολή είναι ένα από τα αντίποινα της Ινδίας προς το Πακιστάν, το οποίο κατηγορεί ότι στηρίζει τη διασυνοριακή τρομοκρατία – κάτι που το Ισλαμαμπάντ αρνείται κατηγορηματικά. Σε απάντηση, το Πακιστάν έχει προχωρήσει και αυτό σε αντίμετρα, προειδοποιώντας πως οποιαδήποτε απόπειρα παρεμπόδισης της ροής υδάτων θα εκληφθεί ως «πράξη πολέμου».
Η συνθήκη δίνει στην Ινδία δικαιώματα στους τρεις ανατολικούς ποταμούς (Ράβι, Μπίας και Σάτλετζ), ενώ παραχωρεί το 80% της ροής των δυτικών ποταμών (Ινδός, Τζέλουμ και Τσενάμπ) στο Πακιστάν – ποτάμια από τα οποία εξαρτώνται περισσότερο από το 80% της αγροτικής παραγωγής και περίπου το 1/3 της υδροηλεκτρικής ενέργειας του Πακιστάν.
Το Νέο Δελχί έχει εκφράσει επανειλημμένα την πρόθεση αναθεώρησης της συνθήκης, επικαλούμενο την κλιματική αλλαγή και τις αυξανόμενες εσωτερικές ανάγκες για νερό και ενέργεια.
Πάντως, αυτή είναι η πρώτη φορά που μία από τις δύο πλευρές ανακοινώνει αναστολή της συνθήκης – και μάλιστα πρόκειται για την Ινδία, που έχει γεωγραφικό πλεονέκτημα.
Αλλά τι σημαίνει στην πράξη η αναστολή; Μπορεί η Ινδία να κρατήσει ή να εκτρέψει τα νερά των δυτικών ποταμών και να στερήσει από το Πακιστάν τον «ζωοδότη» του;
Σύμφωνα με ειδικούς, κάτι τέτοιο είναι σχεδόν αδύνατο σε περιόδους υψηλής ροής, καθώς η Ινδία δεν διαθέτει την απαραίτητη υποδομή αποθήκευσης ή τα κανάλια για μαζική εκτροπή υδάτων.
«Οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί που διαθέτει η Ινδία είναι κυρίως τύπου “run-of-the-river” – δεν απαιτούν μεγάλης κλίμακας αποθήκευση», εξηγεί ο ειδικός υδάτινων πόρων Χιμάνσου Τάκαρ.
Αν και η Ινδία δεν έχει καταφέρει να αξιοποιήσει πλήρως ούτε το 20% του μεριδίου της στα ύδατα των δυτικών ποταμών, τώρα μπορεί να επεκτείνει ή να τροποποιήσει υπάρχουσες υποδομές χωρίς να ενημερώνει το Πακιστάν, όπως όριζε η συνθήκη.
Ωστόσο, εμπόδια όπως το δύσβατο έδαφος και εσωτερικές αντιδράσεις στην Ινδία έχουν επιβραδύνει την κατασκευή νέων έργων.
Ορισμένοι αναλυτές προειδοποιούν ότι εάν η Ινδία αρχίσει να ρυθμίζει τις ροές κατά την ξηρή περίοδο, το Πακιστάν μπορεί να πληγεί σοβαρά, ιδίως όταν το νερό είναι ήδη ελλιπές.
«Η απουσία περιορισμών από τη συνθήκη θα φανεί εντονότερα όταν μειώνονται οι ροές και η αποθήκευση παίζει μεγαλύτερο ρόλο», αναφέρει ο καθηγητής Χασάν Φ. Χαν του Πανεπιστημίου Ταφτς.
Επιπλέον, η Ινδία μπορεί πλέον να διακόψει την παροχή κρίσιμων δεδομένων για τις ροές, κάτι που χρησιμοποιεί το Πακιστάν για πρόβλεψη πλημμυρών και σχεδιασμό άρδευσης και υδροηλεκτρικών έργων.
Υπάρχουν επίσης φόβοι για «υδρολογικό όπλο», δηλαδή προσωρινή συγκράτηση και ξαφνική απελευθέρωση υδάτων – γνωστό ως «βόμβα νερού» – που θα μπορούσε να προκαλέσει καταστροφικές πλημμύρες στο Πακιστάν.
Πάντως, οι ειδικοί τονίζουν ότι κάτι τέτοιο ενέχει κινδύνους και για την Ινδία, καθώς οι περισσότερες εγκαταστάσεις βρίσκονται αρκετά μακριά από τα σύνορα.
Πηγή: skai.gr
