Πού το πάει ο Τραμπ με την επιθετική ατζέντα δασμών;

Ο Τραμπ έχει υποσχεθεί πως θα αυξήσει τους δασμούς για τις εισαγωγές από διάφορους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ. Σε τι αποσκοπεί ο Αμερικανός πρόεδρος με την επιθετική του ατζέντα; 

Προσφάτως ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, προχώρησε στην επιβολή αμοιβαίων δασμών στις εισαγωγές της χώρας, όπως είχε υποσχεθεί και προεκλογικά.

Μέσα στον Μάρτιο η αμερικανική κυβέρνηση επέβαλε, μεταξύ άλλων, επιπλέον δασμούς 20% σε εισαγωγές από την Κίνα, 25% σε προϊόντα από τον Καναδά και το Μεξικό, δασμούς οι οποίοι έχουν πάντως τεθεί σε παύση προς το παρόν, όπως και δασμούς σε εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου.

Αδικούνται οι ΗΠΑ στο παγκόσμιο εμπόριο;

Ο Τραμπ πιστεύει πως οι ΗΠΑ αδικούνται στο παγκόσμιο εμπόριο, υποστηρίζοντας συχνά ότι πολλές χώρες επιβάλλουν υψηλότερους δασμούς στα αμερικανικά προϊόντα συγκριτικά με εκείνους που επιβάλλουν οι ΗΠΑ, συνθήκη που δημιουργεί μία ανισορροπία.

Σύμφωνα με το Global Trade Alert, οργάνωση που αξιολογεί τις εμπορικές πολιτικές ανά τον κόσμο, η Ινδία, για παράδειγμα, επιβάλλει κατά κανόνα δασμούς κατά 5-20% υψηλότερους από τις ΗΠΑ στο 87% των εισαγόμενων προϊόντων.

Στα πλαίσια του “America First”, το οποίο κυριαρχεί και στην οικονομική πολιτική του Τραμπ, ο Αμερικανός πρόεδρος είναι πεπεισμένος πως με την αύξηση των δασμών θα πιέσει την Κίνα και την ΕΕ να μειώσουν τα δικά τους τέλη, με αποτέλεσμα οι αμερικανικοί αμοιβαίοι δασμοί να οδηγήσουν σε μείωση του εμπορικού ελλείμματος της χώρας και να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα των αμερικανικών επιχειρήσεων.

«Αυτό αφορά όλες τις χώρες. Όταν μας μεταχειρίζονται δίκαια, θα τους αντιμετωπίζουμε και εμείς δίκαια», δήλωσε προσφάτως ο Τραμπ.

Παρ’ όλα αυτά, οι οικονομολόγοι εκτιμούν πως οι ΗΠΑ επωφελούνται από τις μεγάλες εμπορικές ανισορροπίες, διότι το δολάριο – το de facto παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα – χρησιμοποιείται στις περισσότερες εμπορικές συναλλαγές, γεγονός που ευνοεί σημαντικά την αμερικανική οικονομία. Επειδή τα κράτη χρησιμοποιούν τα δολάρια που έχουν βγάλει μέσω της εμπορικής τους δραστηριότητας για να επενδύσουν στις ΗΠΑ, όπως για παράδειγμα σε κυβερνητικά ομόλογα, μετοχές και ακίνητα. Αυτό με τη σειρά του διατηρεί χαμηλότερα τα επιτόκια στις ΗΠΑ και, ως εκ τούτου, δίνει τη δυνατότητα στις αμερικανικές επιχειρήσεις και τους καταναλωτές να δανείζονται και να ξοδεύουν περισσότερα χρήματα.

Πώς ακριβώς θα λειτουργήσει το σχέδιο του Τραμπ;

Όπως έχει αναφέρει ο Τραμπ, οι δασμοί πρόκειται μακροπρόθεσμα να αφορούν «όλες τις χώρες» που συμβάλλουν στην ανωτέρω ανισορροπία, ακόμα και στενούς συμμάχους των ΗΠΑ. Κατά το Bloomberg Economics, τη μεγαλύτερη ζημιά θα υποστούν οι αναπτυσσόμενες αγορές, συμπεριλαμβανομένης της Ινδίας, της Αργεντινής, διαφόρων κρατών της Αφρικής, αλλά και της νοτιοανατολικής Ασίας.

Οι οικονομολόγοι προειδοποιούν πως οι δασμοί του Τραμπ, ήδη αυτοί που έχουν επιβληθεί ως τώρα, θα οδηγήσουν σε αύξηση των τιμών για τους καταναλωτές στις ΗΠΑ, προκαλώντας έτσι και άνοδο του πληθωρισμού.

Έπειτα από την κορύφωση κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ έχει μειωθεί αισθητά. Από τον Ιανουάριο του 2025 όμως ο δείκτης τιμών καταναλωτή αυξήθηκε κατά 3% – πρόκειται για τη μεγαλύτερη άνοδο των τελευταίων έξι μηνών. Και είναι αβέβαιες οι επιπτώσεις που θα έχουν στον πληθωρισμό οι δασμοί σε προϊόντα από την Κίνα, τον Καναδά και το Μεξικό, όταν τεθούν σε πλήρη ισχύ.

Παρ’ ότι ορισμένοι παραγωγοί και επιχειρηματίες θα επωφεληθούν από τη στρατηγική του Τραμπ, μεσοπρόθεσμα και αυτοί θα βρεθούν αντιμέτωποι με ένα αυξανόμενο κόστος στις πρώτες ύλες, όπως και με προβλήματα στην αλυσίδα εφοδιασμού.

Όσες αμερικανικές επιχειρήσεις βασίζονται στις εξαγωγές θα αντιμετωπίσουν επίσης ζητήματα εξαιτίας των αντιμέτρων που θα λάβουν οι εμπορικοί εταίροι της χώρας. Ορισμένες κυβερνήσεις, όπως η Κίνα, αλλά και η ΕΕ, έχουν ανακοινώσει ήδη αντίμετρα – και σύντομα αναμένεται να ακολουθήσουν κι άλλες χώρες το παράδειγμά τους.

Ιστορικές αλλαγές στο παγκόσμιο εμπόριο;

Όλα αυτά έχουν προκαλέσει έντονη ανησυχία για το ενδεχόμενο ενός παγκοσμίου εμπορικού πολέμου και ευρύτερο αίσθημα ανασφάλειας σε πολλές βιομηχανίες και χώρες.

Όσο πάντως ο Τραμπ προχωρά στην υλοποίηση του σχεδίου του, τόσο εντείνονται και οι διαπραγματεύσεις για τη μείωση των δασμών που επιβάλλουν διάφορα κράτη στις αμερικανικές εξαγωγές.

Η Ινδία, για παράδειγμα, έχει ήδη μειώσει τους δασμούς σε διάφορα προϊόντα εν αναμονή των απειλών του Τραμπ. Ο Ινδός υπουργός Εξωτερικών, Βίκραμ Μίσρι, δήλωσε έπειτα από πρόσφατη συνάντηση του Τραμπ με τον πρωθυπουργό της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι, στην Ουάσινγκτον πως μέσα στους επόμενους επτά μήνες οι δύο πλευρές ενδέχεται να έρθουν σε συμφωνία για την επίλυση του ζητήματος.

Ο πρόεδρος της Ταϊβάν, Λάι Τσινγκ-τε, έκανε επίσης λόγο για ένα “win-win σενάριο” σε συνεργασία με την Ουάσινγκτον, το οποίο «δεν θα διασφαλίσει μόνο οφέλη για τις ΗΠΑ, αλλά και περιθώρια ανάπτυξης για τις βιομηχανίες της Ταϊβάν».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από την άλλη πλευρά, χαρακτήρισε τους αμοιβαίους δασμούς ως «ένα βήμα προς τη λάθος κατεύθυνση», ξεκαθαρίζοντας ήδη από τον Φεβρουάριο πως «θα αντιδράσει αυστηρά και άμεσα σε οποιαδήποτε αδικαιολόγητα εμπόδια στο ελεύθερο και δίκαιο εμπόριο».

Μιλώντας στους Financial Times ο Μπερντ Λάνγκε, επικεφαλής της Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το Εμπόριο, ανέφερε πως, προκειμένου να αποφευχθεί η επιβολή υψηλότερων δασμών στις εξαγωγές της Ένωσης, οι αξιωματούχοι της ΕΕ προτίθενται να μειώσουν τους δασμούς στα αυτοκίνητα στα επίπεδα που υιοθετούν οι ΗΠΑ, αλλά και να αγοράσουν μεγαλύτερες ποσότητες αμερικανικού LNG και στρατιωτικού εξοπλισμού.

Η ΕΕ, για παράδειγμα, επιβάλλει δασμό 10% στα εισαγόμενα οχήματα, ενώ οι ΗΠΑ μόλις 2,5%. Ωστόσο, οι αμερικανικοί δασμοί στα ημιφορτηγά και τα εμπορικά οχήματα είναι πολύ υψηλότεροι από της ΕΕ.

Το σχέδιο του Τραμπ θα μπορούσε εν τέλει να οδηγήσει και άλλες χώρες στη διαπραγμάτευση της επιβολής δασμών με κάθε χώρα ξεχωριστά – θέτοντας έτσι τέλος σε ένα προηγούμενο δεκαετιών, κατά τις οποίες το εμπόριο βασιζόταν σε γενικώς παραδεδεγμένους κανόνες.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς
 

Πηγή: Deutsche Welle