Παγκόσμια ανησυχία για συνέπειες ζωτικής σημασίας της απόφασης του μεγαλύτερου χορηγού βοήθειας στον κόσμο – Τι πραγματικά σημαίνει η απόφαση Τραμπ
Η προσπάθεια της κυβέρνησης Τραμπ να περικόψει και να αναδιαμορφώσει την αμερικανική εξωτερική βοήθεια ακρωτηριάζει το περίπλοκο παγκόσμιο σύστημα που στοχεύει στην πρόληψη και την αντιμετώπιση της πείνας.
Παλεύοντας να διαχειριστεί τις επισιτιστικές κρίσεις που σαρώνουν τον αναπτυσσόμενο κόσμο ακόμη και πριν ο Πρόεδρος των ΗΠΑΝτόναλντ Τραμπ επιστρέψει στον Λευκό Οίκο, το διεθνές σύστημα παρακολούθησης και ανακούφισης του λιμού έχει υποστεί πολλαπλά πλήγματα. Ακόμη περισσότερα αναμένεται να υποστεί από την ξαφνική διακοπή της εξωτερικής βοήθειας των ΗΠΑ.
Το πάγωμα των δαπανών, το οποίο διέταξε ο Τραμπ κατά την ανάληψη των καθηκόντων του στις 20 Ιανουαρίου, υποτίθεται ότι θα διαρκέσει 90 ημέρες, ενώ η κυβέρνησή του επανεξετάζει όλα τα προγράμματα ξένης βοήθειας. Ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο είπε ότι μια εξαίρεση επιτρέπει τη συνέχιση της επείγουσας επισιτιστικής βοήθειας.
Ωστόσο, μεγάλο μέρος αυτής της επείγουσας βοήθειας έχει σταματήσει τουλάχιστον προσωρινά, καθώς οι ανθρωπιστικές οργανώσεις αναζητούν σαφήνεια σχετικά με τα προγράμματα βοήθειας που επιτρέπεται να συνεχιστούν. Το πρόβλημα επιδεινώνεται με την κίνηση του Τραμπ αυτή την εβδομάδα να κλείσει τον κορυφαίο φορέα παροχής βοήθειας της κυβέρνησης των ΗΠΑ, τον Οργανισμό Διεθνούς Ανάπτυξης των ΗΠΑ (USAID).
Περίπου 500.000 τόνοι τροφίμων αξίας 340 εκατομμυρίων δολαρίων βρίσκονται σε κενό, σε διαμετακόμιση ή αποθήκευση, καθώς οι ανθρωπιστικές οργανώσεις περιμένουν την έγκριση του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για να τους διανείμουν, δήλωσε η Μάρσια Γουόνγκ, πρώην ανώτερη αξιωματούχος της USAID που έχει ενημερωθεί για την κατάσταση.
Η βοήθεια σε μετρητά που παρέχεται από τις ΗΠΑ με σκοπό να βοηθήσει τους ανθρώπους να αγοράσουν τρόφιμα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης στο Σουδάν και τη Γάζα έχει επίσης σταματήσει, είπαν στο Ρόιτερς υπάλληλοι της ανθρωπιστικής βοήθειας. Το ίδιο ισχύει και για τη χρηματοδότηση για φαγητό που προσφέρουν εθελοντές, μια προσπάθεια που υποστηρίζεται από την Αμερική στο Σουδάν για να βοηθήσει τους ανθρώπους σε περιοχές που δεν είναι προσβάσιμες στην παραδοσιακή βοήθεια.
Οι προσπάθειες των ανθρωπιστικών οργανώσεων για να πληρωθούν για επείγουσες επιχειρήσεις τροφίμων, έχουν πέσει στο κενό. Ερωτήσεις σχετικά με το ποια προγράμματα έχουν άδεια να συνεχίσουν έμειναν αναπάντητα, επειδή τα άτομα που συνήθως υποβάλλουν τέτοιες έρευνες – στελέχη της USAID – έχουν τεθεί σε άδεια, είπαν τουλάχιστον έξι πηγές.
Το Famine Early Warning Systems Network (FEWS NET), η υπηρεσία των ΗΠΑ που παρήγαγε τακτικές ειδοποιήσεις για την ασφάλεια των τροφίμων με σκοπό την πρόληψη του λιμού, επίσης έχει κλείσει. Η απώλειά της αφήνει τις ανθρωπιστικές οργανώσεις χωρίς μια βασική πηγή καθοδήγησης σχετικά με το πού και πώς να αναπτύξουν την ανθρωπιστική βοήθεια.
Και η κυβέρνηση των ΗΠΑ εξέδωσε εντολές διακοπής εργασίας σε δύο μεγάλους κατασκευαστές συμπληρωμάτων διατροφής, μειώνοντας την προσφορά τροφών που σώζουν ζωές για σοβαρά υποσιτισμένα παιδιά σε όλο τον κόσμο.
«Είμαστε το μόνο πράγμα στο οποίο συμφωνούν σχεδόν όλοι – ότι τα μικρά παιδιά που λιμοκτονούν και χρειάζονται μέτρα έκτακτης ανάγκης, χρειάζονται βοήθεια», δήλωσε ο Mark Moore, διευθύνων σύμβουλος της Mana Nutrition of Georgia, ενός από τους δύο προμηθευτές που διατάχθηκαν να σταματήσουν να παράγουν συμπληρώματα. «Δεν είναι διαφημιστική εκστρατεία ή εικασίες ή στρέβλωση της αλήθειας ή ακόμη και αμφισβητούμενη χρήση στατιστικών να πούμε ότι εκατοντάδες χιλιάδες υποσιτισμένα παιδιά θα μπορούσαν να πεθάνουν χωρίς την USAID».
Λίγο μετά τη δημοσίευση αυτής της ιστορίας, η κυβέρνηση των ΗΠΑ ενημέρωσε τη Mana και τον άλλο κατασκευαστή, την Edesia Nutrition του Ρόουντ Άιλαντ, ότι οι εντολές διακοπής εργασιών είχαν ακυρωθεί.
Αποθέματα σε αναμονή
Η σύγκρουση οδηγεί μεγάλο αριθμό ανθρώπων σε απελπισμένη πείνα και οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος χορηγός βοήθειας. Παρείχε 64,6 δισεκατομμύρια δολάρια σε ανθρωπιστική βοήθεια τα τελευταία πέντε χρόνια. Αυτό ήταν τουλάχιστον το 38% του συνόλου αυτών των συνεισφορών που καταγράφηκαν από τα Ηνωμένα Έθνη.
Το 2023, σχεδόν 282 εκατομμύρια άνθρωποι σε 59 χώρες και περιοχές αντιμετώπισαν ακραίες ελλείψεις τροφίμων που απείλησαν τη ζωή ή τη διαβίωση τους, σύμφωνα με την Παγκόσμια Έκθεση του 2024 για τις Επισιτιστικές Κρίσεις.
Ακόμη και πριν από την παύση της βοήθειας των ΗΠΑ, το παγκόσμιο σύστημα καταπολέμησης της πείνας βρισκόταν υπό τεράστια πίεση, λόγω των συγκρούσεων και της πολιτικής αστάθειας, όπως διευκρίνισε το Ρόιτερς. Η διακοπή της βοήθειας δημιουργεί μια διττή κρίση για τις ανθρωπιστικές οργανώσεις που εργάζονται για την ανακούφιση της έντονης επισιτιστικής κρίσης. Βλάπτει τα προγράμματα που στοχεύουν στην πρόληψη της μαζικής πείνας. Πιο άμεσα, παραμερίζει προγράμματα που προορίζονται να ανταποκριθούν σε κρίσεις και να σώσουν ζωές.
Μεταξύ της επισιτιστικής βοήθειας που βρίσκεται σε κενό σε όλο τον κόσμο είναι σχεδόν 30.000 τόνοι που προορίζονται για τη διατροφή παιδιών και ενηλίκων που υποσιτίζονται σοβαρά στο Σουδάν, δήλωσαν δύο εργαζόμενοι στην αρωγή εκεί. Κρατούνται σε ζεστές αποθήκες, όπου κινδυνεύουν να χαλάσουν, είπαν.
Το φαγητό περιλαμβάνει φακές, ρύζι και σιτάρι, είπε ένας από τους εργάτες – αρκετά για να ταΐσει τουλάχιστον 2 εκατομμύρια ανθρώπους για ένα μήνα. Ορισμένα είδη έχουν ημερομηνία λήξης σύντομα και θα είναι μη βρώσιμα μέχρι το τέλος της παύσης των 90 ημερών του Τραμπ.
Οι ομάδες βοήθειας έχουν μπερδευτεί σχετικά με το ποια προγράμματα αρωγής πληρούν τις προϋποθέσεις για απαλλαγές από το πάγωμα των δαπανών και εάν θα μπορέσουν να τα λάβουν – επειδή το μεγαλύτερο μέρος του προσωπικού της USAID έχει τεθεί σε άδεια.
Χωρίς τιμόνι
Μακροπρόθεσμα, το κλείσιμο του FEWS NET πρόκειται να ακρωτηριάσει την ικανότητα του κόσμου να προβλέπει, να αποτρέπει και να ανταποκρίνεται σε κρίσεις επισιτιστικής ανασφάλειας.
Δημιουργήθηκε από την κυβέρνηση των ΗΠΑ το 1985 μετά από καταστροφικούς λιμούς στην Ανατολική και Δυτική Αφρική, χρηματοδοτείται από την USAID και το διαχειρίζεται η Chemonics International με έδρα την Ουάσινγκτον. Η FEWS NET είναι επιφορτισμένη με την παροχή έγκαιρης προειδοποίησης στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ σχετικά με επισιτιστικές κρίσεις που θα μπορούσαν να απαιτήσουν ανθρωπιστική ανταπόκριση. Χρησιμοποιεί δεδομένα από ομοσπονδιακές υπηρεσίες, επιστήμονες και άλλες ανθρωπιστικές οργανώσεις για να παράγει μια ροή εκθέσεων σχετικά με την επισιτιστική ασφάλεια. Η USAID και οι ανθρωπιστικές οργανώσεις χρησιμοποίησαν τις αναφορές της FEWS NET για να αποφασίσουν πού θα στείλουν επισιτιστική βοήθεια.
Ερευνητές που συλλέγουν και αναλύουν δεδομένα για την επισιτιστική ανασφάλεια και τον λιμό λένε ότι το FEWS NET είναι απαραίτητο για τις παγκόσμιες προσπάθειες για την καταπολέμηση της πείνας. Λένε ότι μπορεί να είναι πιο ευκίνητο και παραγωγικό από την υποστηριζόμενη από τον ΟΗΕ οργάνωση IPC, ένα ολοκληρωμένο σύστημα ταξινόμησης και ασφάλειας τροφίμων που αναφέρει την επισιτιστική ανασφάλεια σε δεκάδες χώρες.
Στους περισσότερους τομείς όπου δραστηριοποιείται, η IPC απαιτεί συναίνεση σχετικά με τα ευρήματά της μεταξύ των αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης και εκπροσώπων άλλων ανθρωπιστικών φορέων. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πολιτικές προσπάθειες να επηρεάσει το έργο του και μπορεί να καθυστερήσει και να εμποδίσει τις προσπάθειές του να προειδοποιήσει τον κόσμο για μια διαφαινόμενη κρίση, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ρόιτερς.
Το FEWS NET δεν αντιμετωπίζει αυτές τις απαιτήσεις συναίνεσης, και έτσι είναι ταχύτερο και πιο αποτελεσματικό, λένε οι ερευνητές. Το 2024, η FEWS NET παρήγαγε περισσότερες από 1.000 προοπτικές επισιτιστικής ανασφάλειας, ειδοποιήσεις και άλλες αναφορές που κάλυπταν περισσότερες από 34 χώρες. Η IPC δημοσίευσε 71 εκθέσεις σε 33 χώρες.
Η IPC αρνήθηκε να σχολιάσει το κλείσιμο του FEWS NET. Οι «επιπτώσεις για την πρωτοβουλία παραμένουν ασαφείς», δήλωσε ο Frank Nyakairu, εκπρόσωπος της IPC.
Στις 27 Ιανουαρίου, η Chemonics, η οποία διαχειρίζεται τη FEWS NET, έλαβε εντολή διακοπής εργασιών από την USAID. Δύο μέρες αργότερα, ο ιστότοπος του FEWS NET έκλεισε, εξαλείφοντας την πρόσβαση του κοινού σε χιλιάδες αναφορές που χρηματοδοτήθηκαν από Αμερικανούς φορολογούμενους.
«Το να τελειώνεις το FEWS NET είναι σαν να βγάζεις το τιμόνι από το αυτοκίνητο», είπε ο Andrew Natsios, καθηγητής στο Texas A&M University που ήταν επικεφαλής της USAID από το 2001 έως το 2006. «Ακόμα κι αν το αυτοκίνητο λειτουργεί καλά, αν δεν υπάρχει τιμόνι, δεν ξέρεις πού πηγαίνει το αυτοκίνητο».
Η FEWS NET ήταν ένας σημαντικός σύμμαχος στην αξιολόγηση της επισιτιστικής ανασφάλειας στις περισσότερες από τις χειρότερες κρίσεις πείνας στον κόσμο. Ως σημαντικός αγωγός δεδομένων προς το IPC και το παγκόσμιο ανθρωπιστικό σύστημα, οι εκθέσεις του πρόσφεραν στρατηγική ανάλυση σχετικά με το πώς οι συγκρούσεις και άλλα προβλήματα επηρεάζουν την επισιτιστική ανασφάλεια σε συγκεκριμένα μέρη.
Χωρίς το FEWS NET, «το μόνο πιο σημαντικό στοιχείο του συστήματος IPC έχει τεθεί εκτός λειτουργίας», δήλωσε ο Alex de Waal, εκτελεστικός διευθυντής του World Peace Foundation στο Fletcher School του Πανεπιστημίου Tuft.
Τον Δεκέμβριο, η σουδανική κυβέρνηση έκανε ελιγμούς για να καθυστερήσει τον προσδιορισμό του λιμού στο Νταρφούρ. Η FEWS NET, η οποία είχε ήδη καταλήξει στο συμπέρασμα ότι εκεί υπήρχε λιμός, πίεσε να συγκληθεί η Επιτροπή Αναθεώρησης Λιμού της IPC, λόγω των αντιρρήσεων Σουδανών αξιωματούχων. Στο τέλος, η επιτροπή IPC συμφώνησε να ανακοινώσει ότι ο λιμός έπληξε το Zamzam, έναν τεράστιο καταυλισμό για εσωτερικά εκτοπισμένους στο Βόρειο Νταρφούρ.
Αλλά η τάση του FEWS NET να εκδίδει «ωμές» αξιολογήσεις έχει «ανάψει φωτιά» στην Ουάσιγκτον. Τον Δεκέμβριο, το FEWS NET δημοσίευσε μια έκθεση που προέβλεπε λιμό μέχρι τις αρχές του 2025 σε τμήμα της βόρειας Γάζας. Μετά την έκδοση της έκθεσης, ο Τζακ Λιου, πρεσβευτής των ΗΠΑ στο Ισραήλ από τον Οκτώβριο του 2023 έως τον Ιανουάριο, έγραψε ότι ήταν «ανεύθυνο» να εκδοθεί ένα τέτοιο πόρισμα. Η FEWS NET απέσυρε την έκθεση, δηλώνοντας ότι η ειδοποίησή της ήταν «υπό περαιτέρω εξέταση» και ότι αναμενόταν να ενημερώσει την έκθεση τον Ιανουάριο.
Με την παύση της χρηματοδότης της USAID, οι εργαζόμενοι του FEWS NET δηλώνουν ότι δεν είναι αισιόδοξοι για την επανέναρξη των εργασιών του οργανισμού.
Το κλείσιμο της αφήνει «ένα κενό» στις αναφορές για ανθρωπιστικές κρίσεις, είπε ο Chris Newton, αναλυτής που ειδικεύεται στην έγκαιρη προειδοποίηση και την επισιτιστική ασφάλεια στο International Crisis Group, μια δεξαμενή σκέψης με έδρα τις Βρυξέλλες. Η απώλεια του FEWS NET θα βλάψει τις προσπάθειες για τον τερματισμό του λιμού στο Σουδάν και την αποτροπή του σε άλλα hotspots και θα μπορούσε να οδηγήσει στην κατάρρευση ενός ευρέος δικτύου παρόχων δεδομένων, όλα ζωτικής σημασίας για την κατανόηση των ανθρωπιστικών κινδύνων παγκοσμίως, είπε.
«Ο λιμός εξαφανιζόταν από τον κόσμο τη δεκαετία του 2000 και τώρα η επιστροφή του πιθανότατα θα επιταχυνθεί καθώς γινόμαστε όλο και πιο τυφλοί απέναντι του, ιδιαίτερα όταν γίνεται εργαλείο πολιτικής και πολέμου», είπε ο Newton.
Πηγή: skai.gr
