Ο εθνολαϊκιστής ηγέτης της αντιπολίτευσης ελπίζει στην επιστροφή του στην εξουσία – Θέλει να κάνει είναι να τιθασεύσει τη δημόσια ραδιοτηλεόραση
Ο Αντρέι Μπάμπις εξακολουθεί να είναι ο ηγέτης της αντιπολίτευσης στο κοινοβούλιο της Τσεχικής Δημοκρατίας. Ωστόσο, ο ολιγάρχης και ηγέτης του εθνολαϊκιστικού κόμματος ANO (Κίνημα Δυσαρεστημένων Πολιτών) θέλει να επιστρέψει στο τιμόνι της κυβέρνησης στις εκλογές του επόμενου φθινοπώρου. Οι πιθανότητές του να το πετύχει δεν είναι κακές. Σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε το ινστιτούτο έρευνας αγοράς και κοινής γνώμης Ipsos στις αρχές Φεβρουαρίου, το 36,7% των Τσέχων ψηφοφόρων θέλει να ψηφίσει το κόμμα του. Μόνο το 20,5% θέλει να ψηφίσει την τρικομματική συμμαχία Spolu (Μαζί) του πρωθυπουργού Πετρ Φιάλα, η οποία κυβερνά τη χώρα μαζί με δύο άλλα κόμματα από το 2021.
Σε περίπτωση που κερδίσει τις εκλογές, ο 70χρονος Μπάμπις είναι απίθανο να έχει εταίρο συνασπισμού για να τον διορθώσει, όπως έκαναν οι φιλοευρωπαίοι Σοσιαλδημοκράτες κατά την πρώτη του θητεία στην κυβέρνηση από το 2017-2021. Το ΑΝΟ ριζοσπαστικοποιήθηκε τον τελευταίο χρόνο και κινήθηκε όλο και πιο δεξιά. Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μεταπήδησε από τη φιλελεύθερη ομάδα Renew Europe στους ακροδεξιούς «Πατριώτες για την Ευρώπη», μαζί με το Fidesz του Όρμπαν και τον Εθνικό Συναγερμό της Λεπέν.
Πρότυπα Ρόμπερτ Φίτσο και Βίκτορ Όρμπαν
Ο Μπάμπις δεν κρύβει την εγγύτητά του με τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν και τον πρωθυπουργό της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίτσο. Η αυταρχική συμπεριφορά τους στην εξουσία προκαλεί ανησυχία στις Βρυξέλλες.
Ο Μπάμπις, ωστόσο, θέλει να αντιγράψει την «καταβρόχθιση» της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης από τη Σλοβακία του Φίτσο και την Ουγγαρία του Όρμπαν. Στόχος του είναι να εθνικοποιήσει τη δημόσια ραδιοτηλεόραση, η οποία χρηματοδοτείται από τα τέλη χρήσης.
Εδώ και μήνες, το ΑΝΟ -μαζί με το δεξιό λαϊκιστικό και ευρωσκεπτικιστικό κόμμα Ελευθερία και Άμεση Δημοκρατία (SPD)- εμποδίζει στο κοινοβούλιο την προτεινόμενη από την κυβέρνηση Φιάλα αύξηση των τελών αδείας για κατοχή τηλεόρασης ή ραδιοφώνου. Δεν έχουν αυξηθεί από το 2008 και τώρα πρόκειται να αυξηθούν ήπια: από 135 κορώνες σε 155 (περίπου 6,2 ευρώ) για την τηλεόραση και από 45 κορώνες σε 55 (περίπου 2,2 ευρώ) για το ραδιόφωνο.
Ο Μπάμπις, από την άλλη πλευρά, υπόσχεται στους ψηφοφόρους του ότι θα καταργήσει εντελώς τα τέλη αδείας. Μετά την ανάληψη της εξουσίας, θέλει να συγχωνεύσει την τηλεόραση και το ραδιόφωνο και να τα χρηματοδοτήσει από τον κρατικό προϋπολογισμό. «Ο κύριος λόγος για την πρότασή μας είναι οικονομικός», υποστήριξε στη Βουλή των Αντιπροσώπων στα τέλη Ιανουαρίου. «Το θέμα είναι ότι οι πολίτες δεν πρέπει να πληρώνουν χρήματα για αδιαφανείς θεσμούς που χρησιμοποιούνται καταχρηστικά προς όφελος αυτής της κυβέρνησης και του πεντακομματικού συνασπισμού».
Το σλοβακικό μοντέλο ως αποτρεπτικό μέσο
Ο Μπάμπις δεν κρύβει ότι θέλει να εφαρμόσει το σλοβακικό μοντέλο του Ρόμπερτ Φίτσο, ο οποίος έθεσε τη δημόσια ραδιοτηλεόραση υπό τον πολιτικό του έλεγχο πέρυσι, συνδέοντας τη χρηματοδότησή της απευθείας με τον κρατικό προϋπολογισμό.
Η Ιβάνα Ζουλάκοβα, πρόεδρος της Ένωσης Δημοσιογράφων της Τσεχίας, χαρακτήρισε τα σχέδια του κινήματος ANO απαράδεκτα. «Ο μετασχηματισμός των δημόσιων μέσων ενημέρωσης με την κρατικοποίησή τους και τη χρηματοδότησή τους από τον κρατικό προϋπολογισμό είναι απαράδεκτος κατά την άποψή μας. Διότι αυτό συνιστά άμεση εξάρτηση από την πολιτική βούληση της ανώτατης πολιτικής εξουσίας», δήλωσε η Ζουλάκοβα στην DW.
Όπως και πολλοί άλλοι δημοσιογράφοι και ειδικοί των μέσων ενημέρωσης στην Τσεχική Δημοκρατία, η Ζουλάκοβα επικρίνει επίσης τη σημερινή κυβέρνηση του Πετρ Φιάλα. Έχει κάνει πολύ λίγα για να ενισχύσει τη θέση των μέσων μαζικής ενημέρωσης και να τα καταστήσει απρόσβλητα απέναντι στις προσπάθειες πολιτικών να τα υποτάξουν στην κυβερνητική εξουσία. «Δεν έχω την αίσθηση ότι η σημερινή κυβέρνηση έχει ενισχύσει τη θέση των δημόσιων μέσων ενημέρωσης στην κοινωνία», λέει η Ζουλάκοβα.
Η τηλεοπτική απεργία της Πράγας το 2000-2001
Ο γερουσιαστής Ντάβιντ Σμόλιακ από το συγκυβερνών Κίνημα Δημάρχων και Ανεξάρτητων (STAN) συμφωνεί με τη Ζουλάκοβα. Τα τελευταία χρόνια έχει κάνει εκστρατεία για την ενίσχυση της ανεξαρτησίας των δημόσιων μέσων ενημέρωσης, προκειμένου να τα προστατεύσει από την εθνικοποίηση.Βλέπει επίσης τα σχέδια του ηγέτη της αντιπολίτευσης ως μια προσπάθεια εκκαθάρισης των δημόσιων μέσων ενημέρωσης της χώρας. Παρόλα αυτά, πιστεύει ότι η ραδιοτηλεόραση θα παραμείνει ένα ανεξάρτητο μέσο ακόμη και μετά την επιστροφή του Μπάμπις στην εξουσία. «Βρισκόμαστε σε καλύτερη κατάσταση από τη Σλοβακία, τα δημόσια μέσα ενημέρωσης είναι πιο ανθεκτικά και η προσπάθεια να τεθούν με τη βία υπό τον έλεγχο της κυβερνητικής κυβέρνησης θα συναντούσε την αντίσταση τόσο των δημοσιογράφων, όσο και μεγάλου μέρους των πολιτών», λέει ο Σμόλιακ.
Θυμάται την τηλεοπτική κρίση της Πράγας το 2000-2001, όταν η κυβέρνηση του Μίλος Ζέμαν προσπάθησε να εγκαταστήσει νέο γενικό διευθυντή και να θέσει υπό τον έλεγχό της τις ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές με τη βοήθεια του νεοδιορισθέντος Συμβουλίου Τηλεόρασης λίγο πριν από την αλλαγή του έτους.
Ωστόσο, αυτό συνάντησε τη σθεναρή αντίσταση των εργαζομένων στη ραδιοτηλεόραση, οι οποίοι κατηγόρησαν τον νέο γενικό διευθυντή ότι ήταν μαριονέτα των δύο ισχυρότερων κοινοβουλευτικών κομμάτων. Προχώρησαν σε απεργία και κινητοποίησαν το κοινό με δράσεις διαμαρτυρίας. Πραγματοποιήθηκαν διαδηλώσεις στην κεντρική πλατεία της Πράγας και σε άλλες πόλεις της χώρας, μέχρι που ο νέος γενικός διευθυντής και άλλοι υπάλληλοι της τηλεόρασης παραιτήθηκαν.
Επιμέλεια: Κώστας Αργυρός
